Konkurs z języka polskiego- etap rejonowy 2014/2015

 

Konkurs Polonistyczny
dla gimnazjalistów województwa zachodniopomorskiego
w roku szkolnym 2014/2015

Etap rejonowy

Drogi Uczniu!

Przed przystąpieniem do rozwiązywania testu prosimy, żebyś zapoznał się
z poniższymi wskazówkami:

1.        zakoduj swoje dane na karcie odpowiedzi zgodnie z poleceniem komisji konkursowej;

2.        masz do rozwiązania 45 zadań zamkniętych, za rozwiązanie których możesz otrzymać maksymalnie 45 punktów;

3.        w zadaniach podanych jest od 3 do 6 odpowiedzi; tylko jedna jest poprawna;

4.        odpowiedzi udzielaj czarnym długopisem tylko na załączonej karcie odpowiedzi;

5.        jeżeli pomylisz się, błędne oznaczenie otocz kółkiem i zaznacz nową poprawną odpowiedź;

6.        jeśli zaznaczysz więcej niż jedną odpowiedź bez wskazania, która jest prawidłowa,
to żadna odpowiedź nie będzie uznana;

7.        nie używaj ołówka, gumki ani korektora na karcie odpowiedzi;

8.        uważnie czytaj wszystkie polecenia;

9.        po zakończeniu pracy sprawdź, czy udzieliłeś wszystkich odpowiedzi;

10.    czas rozwiązywania zadań 90 minut.

Powodzenia!

Część I

Analiza i interpretacja wiersza Do polityka Czesława Miłosza.

                              Do polityka

Kto ty jesteś człowieku – zbrodniarz czy bohater?

Ty, którego do czynu wychowała noc.

Oto starca i dziecka w ręku dzierżysz los

I twarz twoja zakryta

Jak golem nad światem.

Czy obrócisz w popioły miasto czy ojczyznę?

Stój! Zadrżyj w sercu swoim! Nie umywaj rąk!

Nie oddawaj wyroku niespełnionym dziejom!

Twoja jest waga i twój jest miecz.

Ty, ponad ludzką troską, gniewem i nadzieją

Ocalasz albo gubisz

Pospolitą rzecz.

Ty jesteś dobry i w gronie rodziny

Pieściłeś nieraz blask dziecinnych głów.

Ale jeżeli przeklnie ciebie – milion rodzin?

Biada! Co pozostanie z twoich dobrych dni?

Co pozostanie z twoich krzepkich mów?

Ciemność nadchodzi.

Gwarne miasta i pola, kopalnie, okręty

Na twojej dłoni, ludzkiej, jakże ludzkiej.

Patrz. Linia twego życia tędy będzie szła.

Trzykroć błogosławiony

Po trzykroć przeklęty

Władco dobra

Albo władco zła.

                                                             Kraków, 1945

         Czesław Miłosz, Do polityka [w:] W. Bolecki , Czesław Miłosz. To, co pisałem, Warszawa  1998.

Zadanie 1. (0-1)

Kim jest adresat wiersza Cz. Miłosza?

  A. Każdy człowiek.

  B. Konkretny polityk.

  C. Zbrodniarz polityczny.

  D. Bliżej nieokreślony polityk.

Zadanie 2. (0-1)

Które z podanych określeń nie wpisuje się w interpretację słowa polityk zawartą
w wierszu?

  A. Władca.

  B. Demiurg.

  C. Mąż stanu.

  D. Człowiek układny.

Zadanie 3. (0-1)

Polityk w wierszu Cz. Miłosza jest postacią

  A. pozbawioną cech wartościujących.

  B. jednoznacznie pozytywną.

  C. jednoznacznie negatywną.

  D. ambiwalentną.

Zadanie 4. (0-1)

Postępowanie bohatera uzależnione jest od

  A. fatum.

  B. Boga.

  C. jego woli.

  D. oczekiwań obywateli.

  E. układu sił politycznych.

Zadanie 5. (0-1)

Charakteryzując bohatera wiersza, autor posługuje się

  A. synonimami.

  B. neologizmami.

  C. zgrubieniami.

  D. antonimami.

Zadanie 6. (0-1)

Do której greckiej bogini odwołuje się autor w wersie Twoja jest waga i twój jest miecz?

  A. Do Temidy.

  B. Do Nike.

  C. Do Uranii.

  D. Do Artemidy.

Zadanie 7. (0-1)

Cechą języka wiersza Do polityka jest

  A. agresja.

  B. perswazja.

  C. rzeczowość.

  D. manipulacja.

Zadanie 8. (0-1)

Błogosławiony to przykład imiesłowu

  A. przysłówkowego współczesnego.

  B. przysłówkowego uprzedniego.

  C. przymiotnikowego czynnego.

  D. przymiotnikowego biernego.

Część II

Znajomość treści i interpretacja Szkiców węglem Henryka Sienkiewicza.

Zadanie 9. (0-1)

Wskaż właściwą kwalifikację rodzajową i gatunkową utworu H. Sienkiewicza.

  A. Epika, opowiadanie.

  B. Epika, epopeja.

  C. Dramat, nowela.

  D. Dramat, tragedia.

  E. Liryka, bajka.

  F. Liryka, przypowieść.

Zadanie 10. (0-1)

Sienkiewicz posłużył się w tekście wymownymi nazwami miejscowości (Barania Głowa, Osłowice), by

  A. podkreślić, że akcja utworu dzieje się na wsi.

  B. podkreślić, że akcja tematycznie związana jest z życiem chłopów.

  C. podkreślić ujemne cechy charakteru i umysłowości ich mieszkańców.

  D. podkreślić swój negatywny stosunek do chłopów i ich problemów.

Zadanie 11. (0-1)

Prostactwo, bezwzględność, wyrachowanie i perfidia to cechy 

  A. chłopa Rzepy.

  B. wójta Buraka.

  C. dziedzica Skorabiewskiego.

  D. pisarza gminnego Zołzikiewicza.

Zadanie 12. (0-1)

Jakim stylem posłużył się narrator w poniższym wypowiedzeniu?

Prawda, że Rzepowa była śliczna kobieta, co się nazywa; nie byłby jednak zapewne ów baraniogłowski Don Juan tyle jej zachodów poświęcał, gdyby nie dziwna i zasługująca na ukaranie oporność tej kobiety.

  A. Potocznym.

  B. Naukowym.

  C. Ironicznym.

  D. Podniosłym.

Zadanie 13. (0-1)

Co Sienkiewicz czyni odpowiedzialnym za tragizm losów rodziny Rzepów?

  A. Stosunki społeczne panujące w II połowie XIX wieku.

  B. Stosunki polityczne panujące w II połowie XIX wieku.

  C. Wrodzoną bierność chłopów i ich skłonność do godzenia się z losem.

  D. Fatalistyczną koncepcję losu człowieka, uzależniającą jego egzystencję od przeznaczenia.

Zadanie 14. (0-1)

Wawrzon Rzepa podpisał z wójtem kontrakt, w którym zobowiązał się stanąć do poboru za jego syna z powodu

  A. korzyści materialnych.

  B. intrygi Zołzikiewicza.

  C. spłaty honorowego długu.

  D. nadziei na awans społeczny.

Zadanie 15.(0-1)

Do jakiego wydarzenia historycznego odwołuje się w swej wypowiedzi dziedzic, mówiąc: Dawniej było co innego… panie dobrodzieju!... a dziś ani wam do mnie, ani mnie do was nic. Dziś wy moi sąsiedzi i basta! (…) Dziś wy tam [w powiecie] więcej możecie ode mnie. To nie dawne czasy, moja Rzepowa.”?

  A. Do Wiosny Ludów.

  B. Do uwłaszczenia chłopów.

  C. Do powstania listopadowego.

  D. Do powstania chłopów w Galicji w 1846 roku.

Zadanie 16. (0-1)

Jaką funkcję w utworze Sienkiewicza pełni podtytuł Szkice węglem, czyli epopeja
pod tytułem „Co się działo w Baraniej Głowie”?

  A. Zapowiada satyryczne ujęcie świata przedstawionego w utworze.

  B. Zapowiada istotne znaczenie tego utworu dla narodu polskiego.

  C. Zapowiada zabawną fabułę utworu i komiczną kreację postaci literackich.

D. Zapowiada ukazanie chłopów w momencie kształtowania się ich świadomości

społecznej.

                     

Część III

Analiza i interpretacja wiersza Lament świętokrzyski.

    Posłuchajcie, bracia miła!

Chcęć wam skorzyć krwawą głowę;

Usłyszycie mój zamątek,

Jen mi się stał w Wielki Piątek.

   Pożałuj mię  stary, młody,

Boć mi przyszły krwawe gody:

Jednegociem Syna miała

I tegociem ożelała.

   Zamęt ciężki dostał się mnie, ubogiej żenie,

Widząc rozkrwawione me miłe Narodzenie;

Ciężka moja chwila, krwawa godzina,

Widząc niewiernego żydowina,

Iż on bije, męczy mego miłego Syna.

   Synku miły i wybrany,

Rozdziel z matką swoją rany;

A wszakom Cię, Synku miły, w swym sercu nosiła,

A takież Tobie wiernie służyła,

Przemow k’matce, bych się ucieszyła;

Bo już idziesz ode mnie, moja nadzieja miła.

   Synku, bych cię nisko miała,

Niecoś bych Ci wspomagała:

Twoja główka krzywo wisa, tęć bych ja podparła;

Krew po Tobie płynie, tęć bych ja utarła;

Picia wołasz, piciać bych Ci dała,

Ale nie lza dosiąc Twego świętego ciała.

   O, aniele Gabryjele,

Gdzie jest ono twe wesele,

Cożeś mi go obiecował tako bardzo wiele,

A rzekący: „Panno, pełna jeś miłości!”

A ja pełna smutku i żałości;

Spróchniało we mnie ciało i moje wszytki kości.

   Proścież Boga, wy miłe i żądne maciory,

By wam nad dziatkami nie były takie to pozory,

Jele ja, nieboga, ninie dziś zeźrzała

Nad swym, nad miłym Synem krasnym,

Iż on cirpi męki, nie będąc w żadnej winie.

   Nie mam ani będę mieć inego,

Jedno Ciebie, Synu, na krzyżu rozbitego.

Lament świętokrzyski [w:] A.Rajca, J.Polanicki, Poezja polska w szkole średniej od średniowiecza
do współczesności, Warszawa 1997.

Zadanie 17. (0-1)

Kto jest podmiotem lirycznym w Lamencie świętokrzyskim?

  A. Osoba bliżej nieokreślona.

  B. Ukrzyżowany Chrystus.

  C. Archanioł Gabriel.

  D. Matka Boska.

Zadanie 18. (0-1)

Kto nie jest adresatem wiersza?

  A. Bóg.

  B. Jezus.

  C. Ludzie.

  D. Matki.

  E. Anioł Gabriel.

Zadanie 19. (0-1)

Maryję wypowiadającą się w piątej strofie charakteryzuje

  A. siła.

  B. nostalgia.

  C. bezradność.

  D. nieustępliwość.

Zadanie 20. (0-1)

W Lamencie świętokrzyskim występuje nawiązanie do motywu

  A. genezis.

  B. teatru świata.

  C. syna marnotrawnego.

  D. Stabat Mater Dolorosa.

Zadanie 21. (0-1)

Scena śmierci Jezusa (5 strofa) ukazana została

  A. groteskowo.

  B. fantastycznie.

  C. realistycznie.

  D. karykaturalnie.

   

Zadanie 22. (0-1)

Wskaż właściwe określenie sytuacji lirycznej w Lamencie świętokrzyskim.

  A. Jezus rozmawiający z matką.

  B. Matka bolejąca pod krzyżem.

  C. Matki współczujące Matce Boskiej.

  D. Archanioł Gabriel zwiastujący Maryi wolę Boga.

Zadanie 23. (0-1)

W których zwrotkach autor operuje kontrastem: sacrum (góra) – profanum (dół), radość – żal. Strofy podane są w kolejności zestawionych par.

  A. 1, 2.

  B. 2, 3.

  C. 5, 6.

  D. 6, 7.

Zadanie 24. (0-1)

Wyrazy: wszytki, bych, tegociem, chcęć, obiecował to

  A. neologizmy.

  B. archaizmy.

  C. zdrobnienia.

  D. zgrubienia.

Część IV

Znajomość treści i interpretacja fragmentów powieści Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy Miguela de Cervantesa Saavedra.

Zadanie 25. (0-1)

Jakie jest pochodzenie imienia bohatera Cervantesa – Don Kichote z Manczy?

  A. Imię to nadali bohaterowi potomni.

  B. Don Kichote odziedziczył imię po przodkach.

  C. Bohater sam nadał sobie to imię.

  D. Imię to nadali bohaterowi rodzice.

Zadanie 26. (0-1)

Jak Don Kichote nazywał damę swego serca i swego konia?

  A. Julia i Tarant.

  B. Izolda i Marengo.

  C. Dulcynea i Rosynant.

  D. Aldonza Lorenzo i Bucefał.

Zadanie 27. (0-1)

W czym narrator i przyjaciele Don Kichota upatrywali źródeł jego szaleństwa?

  A. W nieszczęśliwej miłości.

  B. W czytanych przez niego romansach.

  C. W delikatnej konstrukcji psychicznej bohatera.

  D. W traumatycznych doświadczeniach z dzieciństwa.

Zadanie 28. (0-1)

Która para wyrazów charakteryzuje Don Kichota i Sanczo Pansę? (Wyrazy zostały podane w kolejności wskazanych w pytaniu bohaterów).

  A. Idealizm – realizm.

  B. Odwaga – tchórzostwo.

  C. Pesymizm – optymizm.

  D. Racjonalizm – marzycielstwo.

Zadanie 29.(0-1)

Do którego bohatera mitologicznego podobny jest Don Kichote?

  A. Do Achillesa.

  B. Do Dedala.

  C. Do Syzyfa.

  D. Do Zeusa.

  E. Do Ikara.

Zadanie 30. (0-1)

W którym wypowiedzeniu użyto w przenośnym znaczeniu frazeologizmu walka
z wiatrakami?

A. W rozdziale ósmym Don Kichote, mimo ostrzeżeń Sanczo Pansy, rusza do walki
      z  wiatrakami stojącymi na polu.

B.  Antek walczył z wiatrakami zza rzeki, rzeźbiąc z sukcesem ich drewniane miniatury.

C.  Pan Nowak stoczył walkę z wiatrakami, dzięki której udało mu się zaprząc je do

        Produkcji energii elektrycznej.

D.  Ograniczyć wzrost zachorowań na nowotwory można jedynie przez stosowanie

      profilaktyki; inaczej będzie to walka z wiatrakami.

Zadanie 31. (0-1)

Donkiszoteria to postawa życiowa charakteryzująca się

  A. przekonaniem o kryzysie wartości i pesymizmem.

  B. miłością do ojczyzny i gotowością walki o jej wolność.

  C. stawianiem sobie szlachetnych, ale nierealnych celów.

  D. walką z wyzyskiem najuboższych warstw społecznych i ich oświecaniem.

Część V

Analiza i interpretacja wiersza Sonet szalony Leopolda Staffa

Włóczęga, król gościńców, pijak słońca wieczny,

Zwycięzca słotnych wichrów, burz i niepogody,

Lecę w prześcigi z dalą i złudą w zawody,

Niewierny wszystkim prawdom i sam z sobą sprzeczny.

Pod gwiezdnym niebem w polu rozkładam gospody.

Snem i płaszczem nakryty, śpię wszędzie bezpieczny.

U głowy mej zatknięty kij, jak krzew jabłeczny,

Rodzi mi kwiat marzenia i owoc swobody.

Lekkomyślność śpi ze mną, płocha weselnica,

Sakwę, gdziem mądrość chował, przedarła psotnica...

W drodze szczęśliwie-m zgubił swą mądrość znużoną.

Proszę cię, duszo moja, bądźże mi szaloną,

Bo ukradłem nadzieję gdzieś w karczmie przydrożnej!

Ciesz się zgubą! Niech będzie przeklęty ostrożny!

                               Leopold Staff, Sonet szalony [w:] J. Marx, Młoda Polska, Warszawa 1997.

Zadanie 32. (0-1)

W pierwszej zwrotce występują rymy

  A. parzyste.

  B. okalające.

  C. przeplatane.

Zadanie 33. (0-1)

Wiersz L. Staffa jest sonetem, bo

  A. składa się z części opisowej i refleksyjnej.

  B. krytykuje i ośmiesza przedstawione w nim zjawiska.

  C. utrzymany jest w podniosłym tonie i ma pochwalny charakter.

  D. jego celem jest przekazanie uniwersalnego przesłania o moralizującym charakterze.

Zadanie 34. (0-1)

W wierszu L. Staffa wyrażona jest

  A. aprobata równowagi i harmonii życia.

  B. akceptacja społecznych zakazów.

  C. afirmacja życia.

Zadanie 35. (0-1)

Wskaż wartość szczególnie cenioną przez podmiot liryczny.

  A. Rozsądek.

  B. Mądrość.

  C. Wolność.

  D. Bogactwo.

  E. Zaszczyty.

Zadanie 36. (0-1)

Podmiot liryczny to człowiek

  A. żyjący chwilą.

  B. zagubiony w świecie.

  C. ceniący wygodne życie.

  D. precyzyjnie planujący przyszłość.

  E. stosujący się do obowiązującego systemu zakazów.

Zadanie 37. (0-1)

Co pomaga podmiotowi lirycznemu w jego wędrówce przez życie?

  A. Wiara.

  B. Wiedza.

  C. Natura.

  D. Pieniądze.

Zadanie 38. (0-1)

Czym dla podmiotu lirycznego jest szaleństwo?

  A. Obłąkaniem.

  B. Odrzuceniem rozwagi.

  C. Agresywnym zachowaniem.

  D. Niezrównoważeniem umysłowym i emocjonalnym.

Część VI

Znajomość treści i interpretacja Rozmów z katem Kazimierza Moczarskiego.

Zadanie 39. (0-1)

Wskaż odpowiedź niewłaściwą.

Na genezę Rozmów z katem wpływ miał/miała

  A. chęć poznania osobowości nazisty – zbrodniarza.

  B. potrzeba poznania mechanizmów kształtujących hitlerowców.

  C. wspólny pobyt autora w więzieniu z Jürgenem Stroopem.

  D. prośba Stroopa o napisanie książki o jego karierze politycznej.

Zadanie 40. (0-1)

Jürgen Stroop jawi się w utworze jako człowiek

  A. zagubiony po przegranej wojnie i upadku wyznawanych przez niego ideałów.

  B. deklarujący gotowość naprawienia wyrządzonych przez niego krzywd.

  C. postrzegający siebie jako ofiarę systemu faszystowskiego.

  D. bez poczucia winy i wyrzutów sumienia.

Zadanie 41. (0-1)

Jakie wartości cenił przede wszystkim Jürgen Stroop?

  A. Wiarę, tolerancję, wiedzę.

  B. Patriotyzm, władzę, empatię.

  C. Karność, lojalność, współczucie.

  D. Dyscyplinę, posłuszeństwo, siłę fizyczną.

Zadanie 42. (0-1)

Jürgen Stroop był likwidatorem getta w

  A. Lublinie.

  B. Kielcach.

  C. Warszawie.

  D. Krakowie.

Zadanie 43. (0-1)

Jaka myśl została wyrażona w motcie poprzedzającym Rozmowy z katem?

    Bo cóż by warte były bunty i cierpienia,

    Gdyby kiedyś w godzinę zdobytej wolności,

    Nie miały się przerodzić w cierpień zrozumienie (…)

    Gdyby się lud gnębiony stawał gnębicielem

    I w dłoń przebitą gwoździem chwytał miecz Piłata?

                                                                                Antoni Słonimski, Do przyjaciół w Anglii

  A. Walka z wrogiem jego metodami jest niemoralna.

  B. Z nieprzyjacielem należy walczyć jego własną bronią.

  C. Ludzie, którzy cierpieli z czyjegoś powodu, mają prawo do zemsty.

  D. Z krzywdzicielem należy postępować wg biblijnego prawa oko za oko, ząb za ząb.

Zadanie 44. (0-1)

Gdzie, w niżej podanym wypowiedzeniu, należy postawić przecinek?

Dzięki nauce jaką miałem szczęście nabyć z książek Frau Doktor Ludendorff udało mi się łatwo pokonać przesądy religijne a potem wpisywać do rubryki wyznania: Gottglaubig.

  A. Przed wyrazem: a

  B. Przed wyrazami: jaką, udało, a

  C. Przed wyrazami: jaką, a

  D. Przed wyrazami: udało, a

Zadanie 45. (0-1)

Które z  wypowiedzeń, pochodzących z Rozmów z katem, nie zawiera opinii?

  A. Stroop nie był gadułą, ale miał tendencję do opowiadania o sobie, m.in. do chwalenia się.

  B. Z Dachau wrócił Stroop do Hamburga jako dyplomowany członek grupy przywódczej SS.

  C. Mimo niskich zarobków Stroop szybko wychodził z powojennej depresji.

  D. Stroop był tak samo zafascynowany Kaukazem, jak i Ukrainą.

Powodzenia!

Kuratorium Oświaty w Szczecinie